+90 216 553 3230
info@bilimselyuzme.com
Dalışa Başlamak için Neler Gerekir?
- 01 Ağu
- Bilimsel Yüzme
Dalışa Başlamak için Neler Gerekir?
- Maske
- Palet
- Şnorkel
- Regülâtör (Tüpteki havayı, duyduğunuz oram basıncına getirip almamızı sağlar)
- Denge yeleği (Bu şekilde suyun altında denge kurar, pozitif, negatif ya da nötr olmamız gerektiğine karar veririz.
- Dalış bilgisayarı (Suyun altında kaldığımız sürede ya da ne kadar kalabildiğimizi görebilmemize yarar)
- Dalış elbisesi (Vücudumuzu korur)
Ne amaçla yapılırsa yapılsın serbest dalışta malzeme faktörünün önemi büyüktür. Serbest dalışın ciddiyeti ve önemi arttıkça, malzeme faktörünün önemi de artar.
Yazı dizimizin bu bölümünde, serbest dalış malzemelerini genel olarak incelemeye çalışacağız.
Serbest dalıcı daha derine dalmak veya daha uzağa gitmek için, kendi zihinsel ve fiziksel özelliklerinin yaninda, özenla seçilmiş malzemesine de güvenebilmelidir.
İlk bölümümüzde maske, palet ve şnorkelleri inceleyeceğiz.
MASKE
Çoğu serbest dalıcıya gore, maske serbest dalışın temel malzemesidir. Bu nedenle özenle seçilmesi gerekir. Bir çok markanın satışa sunduğu farklı özelliklerde, her isteğe uygun çok çeşitli maskeler vardır. Fakat bu maskelerin pek azı serbest dalışa uygundur.
Serbest dalış malzemesi seçerken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta maskenin tasarımıdır.Herşeyden once maske yüzünüze tam anlamıyla uygun olmalı, derine indikçe atran basınçla birlikte yüzünüzde acıya yol açmamalı ve kesinlikle su almamalıdır. Aksi takdirde istenmeyen durumlar söz konusu olabilir ve konsantrasyonunuz bozulabilir.
Serbest dalış maskesinin sahip olması gereken en onemli özelliklerden biri de maskenin iç hacmidir. Serbest dalış maskesinin iç hacmi mümkün olduğunca küçük olmalıdır. Bu özellik, öncelikle yüksek seviyedeki derin serbest dalıcılar için son derece önemlidir. Belirli bir derinlikten sonra, maskenin yüzünüze uyguladığı baskıyı ortadan kaldırmak için maske içine burnunuzdan hava vermek gereklidir. Maskenin iç hacmi ne kadar küçülürse, içine vermeniz gereken hava miktarı o kadar azdır. Bu durumda, basınç arttıkça oluşan baskıyı ortadan kaldırmak da kolaylaşacaktır.
Bununla birlikte, maskenin görüş açısı da dar olmamalıdır. Zira, küçük hacimli maskelerde genellikle görüş açısıda sınırlı olmaktadır. Küçük hacim ve mümkün olan en geniş görüş açısına sahip, özel tasarımlı maskeler seçilmelidir.
Serbest dalış malzemesi seçerken öncelikle çift camlı ve hidrodinamik modeller tercih edilmelidir. Çünkü çift camlı maskeler daha esnek bir tasarıma sahiptirler. Ayrıca çift camlı maskelerde optik cam kullanma şansı da olabilmektedir. Maskenin hidrodinamik olması da özellikle iniş ve çıkışlarda farkedilebilir bir kolaylık sağlayacaktır.
Bundan başka maskenin yapımında kullanılan malzemeler ve üretimi kaliteli olmalıdır. Öncelikle silikon modeller tercih edilmelidir. Çünkü bu modeller yüze daha iyi oturmakta, güneş ışığı, sıcaklık, deniz suyu, rutubet ve kimyasal maddeler gibi dış etkenlerden çok daha az etkilenmektedir. Maskenin camları kesinlikle ısıl işlem uygulanmış (tempered) özel camlardan yapılmış olmalıdır. Maskenin kayışı, başı kusursuz olarak kavrayacak tasarıma sahip olmalı, kayış ile maskeyi birleştiren bağlantı elemanları basit ve güvenilir olmalı, kayış sıklığının kolaylıkla ayarlanabilmesine olanak vermeli ve ayarlandıktan sonra kayışı kaydırmamalıdır. Koyu renk silikonlu maskeler, şeffaf silikonlu olanlara tercih edilmelidir çünkü şeffaf silikonlu maskeler, ışık kırılmasına yol açarak görme yanılgılarına ve konsantrasyon bozukluklarına yol açabilmektedir.
Maske alınmadan dikkatle incelenmeli, üretimden kaynaklanabilecek hatalar (çatlaklar, çapaklar, delik veya yırtıklar, camlarda çizikler, homojen veya simetrik olmayan kısımlar gibi) olmamasına dikkat edilmelidir.
Kaliteli bir serbest dalış maskesi ile 55-60 metre kadar inilebilmektedir. 60 metrenin altında maskenin yüzde yarattığı baskıyı ortadan kaldırmak çok ileri seviyedeki dalıcılar için bile neredeyse imkansızdır.
ŞNORKEL
Serbest dalışta kullanılan bütün malzemeler gibi şnorkel de bazı özelliklere sahip olması gereken önemli bir malzemedir.
Serbest dalış şnorkeli basit bir tasarıma sahip olmalıdır. Üzerinde tahliye sübapları, körükler veya su girmemesini sağlayan kapak vb. gibi şnorkelin yüzeyini artıran ve hidrodinamisini bozan kısımlar olmamalı, boyu çok uzun olmamalıdır. Aksi takdirde (özellikle iniş ve çıkışlarda) aşırı derecede sallanarak hızınızı farkedilir oranda azaltacak ve rahat bir dalış yapmanızı engelleyerek konsantrasyononunuzu bozacaktır. Çoğu serbest dalıcı, şnorkellerini uç kısmından biraz kesip kısaltarak kullanmaktadır. Şnorkelin uzun olması, içine dolan suyun tahliyesini de zorlaştırmaktadır.
Serbest dalış şnorkelinin yüze, çeneye ve başa uyumlu hafif kıvrımları olmalı, kullanım esnasında olabildiğince yüze ve başa yakın olmalıdır. Kıvrımlar şnorkelin içine dolan suyun tahliyesini zorlaştıracak ve CO2 gazının birikebileceği ölü hava boşlukları yaratacak kadar sert olmamalıdır. Suyun kolay tahliyesine ve rahat nefes almaya imkan verecek optimal çapta olmalıdır. Çok geniç iç çaplı şnorkellerde, şnorkelin içine dolan suyun tahliyesi zor olmaktadır.
Son olarak serbest dalış şnorkeli seçerken dikkat edilmesi gereken nokta şnorkelin yapımında kullanılan malzemedir. Özellikle silikon esaslı malzemelereden yapılmış olanlar tercih edilmelidir. Ağızlık kısmı (maps), ağız içinde tahrişe sebep olmaması için, silikon olmalı, çeneyi yormadan, güç sarfetmeden konforlu bir biçimde ağızda tutulabilmelidir.
PALETLER
Paletler serbest dalışta (özellikle iniş ve çıkışta) verimi çok önemli derecede etkileyen malzemelerdir.
80’ li yılların ortalarından itibaren hemen hemen bütün serbest dalıcılar özel olarak üretilmiş paletler kullanmaktadırlar. Bu paletler tüplü dalışlarda kullanılan paletlere oranla oldukça uzundurlar ve genellikle farklı özelliklere sahip malzemelerden üretilmiş iki ayrı kısımddan (pabuç ve pala kısımları) oluşurlar. Böylece, bu özel tasarım ve boyuttaki paletlerle, özellikle çıkışta, yüksek hızlara ulaşılabilmektedir.
Paletlerin pabuç kısımları genellikle kauçuk veya kauçuk türevi malzemeler kullanılarak üretilmektedir. Son yıllarda, pabuç kısımları farklı özellikte kauçuk malzemelerin tek bir kalıpta birleştirilebilmesiyle daha sağlam ve konforlu olarak üretilebilmektedir.
Pala kısımlarının üretiminde ise teknopolimer malzemeler kullanılmaktadır. Serbest dalış paletinin pala kısmında bulunan kanallar, suyun pala yüzeyi üzerindeki akışını hızlandırmakta ve itiş gücünü artırmaktadır. Palaların tasarımı, özellile özellikle uç kısımları, suyun pala üzerindeki akışı sırasında oluşan turbulansları en aza indirgeyerek, maksimum itiş gücünü sağlayacak şekilde yapılmıştır.
Serbest dalış paletlerinin uzunlukları birbirine yakın olmakla birlikte sertlikleri farklı olabilmektedir. Serbest dalıcılar genellikle sert palalı paletleri tercih etmektedirler. Ancak önemli olan, palanın sertliğinden çok tepki verme özelliğidir. Tepki verme özelliği ile anlatılmak istenen, paletin kıvrık halden düz hale geçerken, bacağın itme gücünden bağımsız olarak yarattığı itme gücüdür.
Serbest dalış paleti seçerken palet uzunluğu ve sertliği ile serbest dalıcının bacaklarının gücü arasındaki denge iyi gözetilmelidir. Uygun seçilmeyen paletler, kramplara ve serbest dalış süresini kısıtlayacak kas yorgunluklarına neden olabilir.
Palet seçimi yaparken dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri de peletin pabuç kısmının ayağımıza uygunluğudur. Kopçalı serbest dalış paletleri tercih edilmemelidir. Çünkü kopçalı serbest dalış paletleri, ayağa tam oturmayarak, bacak kaslari tarafından uygulanan itme gücünün paletlere aktarılmasında güç kaybına yol açmaktadır.
Paletin pabuç kısmı ayağınıza tam olarak oturmalı, kesinlikle çıkmamalı veya bol gelmemelidir. Ayağınızı sıkan bir paletle yapılan bir serbest dalış zevk olmaktan çıkıp bir ızdıraba dönüşebilir. Paletin bol olması durumunda ise itiş gücü kaybı söz konusudur.serbest dalış palletlerinin neopren patik veta kalınca bir çorapla giyilmesi tavsiye edilir. Bu durumda palet alınırken patik veya çorapla denenerek alınması gerekir.
Seçilen paletlerin olabildiğince hafif olmasına ve üzerinde üretimden kaynaklanan hatalar olmamasına dikkat edilmelidir. Paletler, dalış esnasında sürekli hareket eden ve oldukça büyük kuvvetler altında kalan malzemeler olduğundan küçük hatalar (yırtık, çizik, çapak gibi) paletlerin ömrünü önemli ölçüde kısaltabilirler.
Serbest dalış paletleri dikkatli kullanılmalı, paletler ayakta olduğu halde, karada veya sığ sularda yürümeye çalışılmamalıdır. Paletlerin sivri, keskin ve sert objelerle (midyeler, kayalar) temasından kaçınılmalıdır. Çıkışta, dipten yükselirken, paletlerin zeminle temasından kaçınılmalı, paletleri zemine bastırarak güç almaya çalışılmalıdır. Teknede veya karada iken üzerlerine ağır ve sert cisimler konulmamalı, üzerlerine oturmaktan veya basmaktan kaçınmalıdır. Paletler aşırı sıcaktan ve soğuktan, güneş ışığı ve rutubetten korunmalıdır. Bütün bu uyarılar dikkate alınmadığı takdirde önemli ve oldukça pahalı malzemeler olan serbest dalış paletlerinizin kırılması veya ciddi şekilde zedelenmesi mümkündür.
Ayrıca serbest dalış paletleri ayağınızda olduğu halde yüksekten atlayarak suya giriş yapmak da palaların kırılmasına sebep olabilir.
Son yıllarda teknolojideki gelişmeyle birlikte, kevlar gibi üstün özelliklere sahip teknopolimerlerin bazı sentetik lifler veya karbon lifleri ile birlikte kalıplanması sonucu daha yüksek verim sağlayabilen paletler üretilmektedir. Serbest dalış rekor denemelerinde, özellikle sabit ağırlık kategorisinde ve av amaçlı derin serbest dalışlarda bu tür karbonfiber veya karbon-kevlar paletler kullanılmaktadır. Yüksek tepki verme özelliklerinden dolayı, bu paletlerde itiş gücünde 20-30/ 100 dolayında çok önemli bir artış söz konusudur. Ancak, çok yüksek fiyatları, bu paletlerin çoğu serbest dalıcı tarafından kullamılmasını kısıtlamaktadır.
Paletler dalıştan önce mutlaka kontrol edilmeli, kırık, yırtık ve bunlar gibi hasarlı paletlerle dalmaktan kesinlikle kaçınmalıdır. Özellikle derin serbest dalışlarda, çok ihtiyacınız olduğu anda palette meydana gelebilecek bir sorun üzücü sorunlar yaratabilir.
Yorumunuzu Yazın